จังหวัดแม่ฮ่องสอนเป็นจังหวัดหนึ่งที่มีวัดที่สะท้อนให้เห็นถึงศิลปะแบบไทยใหญ่มากที่สุดในแถบภาคเหนือของประเทศ จึงไม่น่าแปลกใจที่ในอำเภอปายก็จะมีวัดในลักษณะนี้มากมาย เช่น วัดกลาง ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่ของอำเภอปาย เป็นต้น หากนักท่องเที่ยวนั่งรถประจำทางมาลงที่สถานีปาย เดินทางออกมาทางซ้ายมือจะพบวัดกลาง โดดเด่นที่เจดีย์ศิลปะแบบไทยใหญ่ตั้งอยู่ใจกลางวัด มีมณฑปที่ยอดมงกุฎสีทองสวยงามรายรอบด้วยเจดีย์ทรงมอญ ส่วนบริเวณใต้เจดีย์เป็นซุ้มที่ประดิษฐานพระพุทธรูปประจำวัดเหนือฐาน วัดกลางตั้งอยู่กลางตัวเมืองปาย ก่อนถึงบ่อน้ำร้อนโป่งปะ จากปากทางเข้านักท่องเที่ยวต้องผ่านทุ่งนา และสวนผักเข้าไป สำหรับประวัติความเป็นมาของวัดกลางนั้น เดิมวัดกลางเป็นวัดร้างมานาน แต่ในช่วงเวลาประมาณ พ.ศ. 2394 นั้น คณะศรัทธาชาวไทยใหญ่ได้สร้างวัดขึ้นมาใหม่โดยมีการรื้อถอนและปลูกสร้างมาหลายครั้ง จนกระทั่งครั้งหลังสุดได้สร้างใหม่ในช่วงเวลาประมาณ พ.ศ. 2469 ต่อมาภายหลังวัดกลางมีการแก้ไขเปลี่ยนแปลงรูปทรงอีกครั้งในช่วงเวลาประมาณ พ.ศ. 2495 และปรากฏรูปทรงดังปัจจุบันนั่นเอง คำแนะนำในการเที่ยววัดกลาง เนื่องจากวัดกลางอาจจะไม่โดดเด่นเรื่องสถาปัตยกรรมเท่าวัดในตัวเมืองแม่ฮ่องสอน แต่การมาเยือนวัดกลางเราก็จะได้เห็นรูปแบบของวัดมอญที่นี่อีกแห่งหนึ่ง อีกทั้งวัดกลางยังตั้งอยู่ในจุดสำคัญอย่างถนนคนเดิน รับรองว่าใครไปเที่ยวปายคงได้มีโอกาสเดินผ่านมองเห็นอย่างแน่นอน ถ้าถามว่าถ่ายรูปที่วัดกลางตอนไหนสวยสุด ก็คงจะเป็นช่วงเวลาตอนเย็น เพราะแสงจะส่องมาพอดี ไม่ย้อนแสง จึงทำให้ภาพออกมาสวยงาม นักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบการถ่ายภาพไม่ควรพลาดเป็นอย่างยิ่งในการมาเยือนวัดกลางแห่งนี้
